Đền Thượng nay thuộc phường Lào Cai, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, là nơi thờ Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – danh tướng kiệt xuất trong lịch sử dân tộc, vị Thánh tôn quý trong tâm thức dân gian Việt Nam.
Ngôi đền tọa lạc trên đồi Hỏa Hiệu, hướng trông ra dòng sông Nậm Thi. Trong ký ức dân gian, vị trí dựng đền vốn là nơi đặt đài hỏa hiệu của quân đội nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên thế kỷ XIII, khi Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn được giao trọng trách thống lĩnh các lực lượng phòng ngự biên cương. Về sự kiện này, Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Đinh Tỵ [1257], tháng 9, xuống chiếu, lệnh tả hữu tướng quân đem quân thủy bộ ra ngăn giữ biên giới, theo sự tiết chế của Quốc Tuấn”. Trang sử vệ quốc hào hùng đó được nhân dân địa phương ghi tạc trong tâm khảm, đời nối đời ôn nhắc thông qua sự tôn kính, phụng thờ Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và bộ tướng của ông – Tích Lịch Thành Hoàng (tên nôm là Ông Sét, được thờ ở đền Am thuộc quần thể đền Thượng).
Hằng năm, tại đền Thượng diễn ra hai dịp lễ quan trọng: Lễ hội đền Thượng (chính hội vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch) và Lễ tưởng niệm ngày mất của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (ngày 20 tháng 8 âm lịch).
Đền Thượng được xếp hạng Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc gia năm 1996. Lễ hội đền Thượng được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2016./.
